ചെറുകിട, ഇടത്തരം സംരംഭങ്ങളുടെ (Small and Medium Enterprises - SME) പ്രാഥമിക ഓഹരി വിൽപ്പനകൾക്ക് (Initial Public Offerings - IPOs) കൂടുതൽ കർശനമായ നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തി സെബി (Securities and Exchange Board of India - SEBI). ലാഭക്ഷമത മാനദണ്ഡങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തുകയും, ഓഫർ ഫോർ സെയിലിന് (Offer For Sale - OFS) 20 ശതമാനം പരിധി നിശ്ചയിക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് പുതിയ മാറ്റങ്ങൾ.
നിക്ഷേപകരുടെ താൽപ്പര്യങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനൊപ്പം, മികച്ച ട്രാക്ക് റെക്കോർഡുള്ള SME-കൾക്ക് പൊതുജനങ്ങളിൽ നിന്ന് ഫണ്ട് സ്വരൂപിക്കാൻ അവസരം നൽകുക എന്നതാണ് ഈ പരിഷ്കാരങ്ങളുടെ ലക്ഷ്യം. അടുത്തിടെ SME ഓഹരികളോടുള്ള നിക്ഷേപകരുടെ താൽപര്യം വർധിച്ച സാഹചര്യത്തിലാണ് സെബിയുടെ ഈ നീക്കം.
പുതിയ ലാഭക്ഷമതാ മാനദണ്ഡം അനുസരിച്ച്, IPO-യ്ക്ക് ഒരുങ്ങുന്ന SME-കൾ കഴിഞ്ഞ മൂന്ന് സാമ്പത്തിക വർഷങ്ങളിൽ കുറഞ്ഞത് രണ്ടെണ്ണത്തിലെങ്കിലും 1 കോടി രൂപയുടെ പ്രവർത്തന ലാഭം (EBITDA - പലിശ, നികുതി, മൂല്യത്തകർച്ച എന്നിവയ്ക്ക് മുമ്പുള്ള വരുമാനം) നേടിയിരിക്കണം.
കൂടാതെ, SME IPO-കളിലെ ഓഹരി ഉടമകളുടെ ഓഫർ ഫോർ സെയിൽ (OFS) മൊത്തം ഇഷ്യൂ സൈസിൻ്റെ 20 ശതമാനമായി പരിമിതപ്പെടുത്തി. നിലവിലുള്ള ഓഹരികളിൽ 50 ശതമാനത്തിൽ കൂടുതൽ വിൽക്കാൻ ഓഹരി ഉടമകളെ അനുവദിക്കില്ലെന്നും സെബി മാർച്ച് 4-ന് പുറത്തിറക്കിയ അറിയിപ്പിൽ പറയുന്നു.
ഇതുകൂടാതെ, കുറഞ്ഞ പ്രൊമോട്ടർ വിഹിതത്തിന് (Minimum Promoter Contribution - MPC) മുകളിലുള്ള പ്രൊമോട്ടർമാരുടെ ഓഹരികൾക്ക് ഘട്ടം ഘട്ടമായുള്ള ലോക്ക്-ഇൻ കാലയളവ് ബാധകമാകും. അധികമുള്ള ഓഹരികളിൽ പകുതി ഒരു വർഷത്തിനു ശേഷവും, ബാക്കി 50 ശതമാനം രണ്ട് വർഷത്തിന് ശേഷവും മാത്രമേ വിൽക്കാൻ കഴിയൂ.
SME IPO-കളിൽ സ്ഥാപനേതര നിക്ഷേപകർക്ക് (Non-Institutional Investors - NIIs) ഓഹരികൾ അനുവദിക്കുന്നതിനുള്ള രീതി പ്രധാന ബോർഡ് IPO-കളുടേതിന് സമാനമായിരിക്കും. "കൂടാതെ, SME IPO-കളിലെ ഊഹക്കച്ചവടം ഒഴിവാക്കാൻ കുറഞ്ഞ അപേക്ഷാ വലുപ്പം രണ്ട് ലോട്ടുകളായി സെബി ഉയർത്തി. ഇത് ഓഹരി വില ഉയരുന്നത് കണ്ട് നിക്ഷേപം നടത്തുന്ന സാധാരണ നിക്ഷേപകരുടെ താൽപ്പര്യം സംരക്ഷിക്കാൻ സഹായിക്കും," കോർപ്പറേറ്റ് കംപ്ലയൻസ് സ്ഥാപനമായ എംഎംജെസി ആൻഡ് അസോസിയേറ്റ്സിൻ്റെ സ്ഥാപകനും പങ്കാളിയുമായ മകരന്ദ് എം ജോഷി പറഞ്ഞു.
SME IPO-കളിൽ നിന്നുള്ള വരുമാനം പൊതു കോർപ്പറേറ്റ് ആവശ്യങ്ങൾക്കായി (General Corporate Purpose - GCP) ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പരിധി നിശ്ചയിച്ചിട്ടുണ്ട്. മൊത്തം ഇഷ്യൂ സൈസിൻ്റെ 15 ശതമാനമോ അല്ലെങ്കിൽ 10 കോടി രൂപയോ, ഏതാണോ കുറവ് അത് മാത്രമേ ഇതിനായി ഉപയോഗിക്കാനാവൂ.
പ്രൊമോട്ടർമാരിൽ നിന്നോ, പ്രൊമോട്ടർ ഗ്രൂപ്പുകളിൽ നിന്നോ, ബന്ധപ്പെട്ട മറ്റ് സ്ഥാപനങ്ങളിൽ നിന്നോ നേരിട്ടോ അല്ലാതെയോ എടുത്ത വായ്പകൾ തിരിച്ചടയ്ക്കാൻ SME-കൾ IPO വഴി സമാഹരിക്കുന്ന പണം ഉപയോഗിക്കാൻ പാടില്ല.
SME IPO-കളുടെ കരട് റെഡ് ഹെറിംഗ് പ്രോസ്പെക്ടസ് (Draft Red Herring Prospectus - DRHP) 21 ദിവസത്തേക്ക് പൊതുജനങ്ങൾക്ക് ലഭ്യമാക്കണം. കമ്പനികൾ പത്രങ്ങളിൽ പരസ്യം നൽകുകയും, DRHP-യിലേക്ക് എളുപ്പത്തിൽ പ്രവേശനം നേടുന്നതിനായി QR കോഡ് ഉൾപ്പെടുത്തുകയും വേണം.
ഇതുവരെ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചുകൾ പരിശോധിച്ചിരുന്ന SME സെഗ്‌മെൻ്റിലെ IPO-കളുടെ DRHP ഇനി മുതൽ SME എക്സ്ചേഞ്ചിലും, കമ്പനിയുടെ വെബ്‌സൈറ്റിലും, ഇഷ്യൂ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന മെർച്ചൻ്റ് ബാങ്കിലും പൊതുജനങ്ങൾക്ക് ലഭ്യമാകും. SME IPO DRHP പൊതുഅഭിപ്രായത്തിനായി ലഭ്യമാണെന്ന് പരസ്യത്തിലൂടെ പൊതുജനങ്ങളെ അറിയിക്കും. ഇത് വഴി, IPO-യ്ക്ക് തയ്യാറെടുക്കുന്ന കമ്പനികളുടെ കരട് റെഡ് ഹെറിംഗ് പ്രോസ്പെക്ടസിനെക്കുറിച്ച് പൊതുജനങ്ങൾക്ക് അഭിപ്രായങ്ങൾ സമർപ്പിക്കാനും പരാതികൾ ഉന്നയിക്കാനും കഴിയുമെന്ന് ജോഷി കൂട്ടിച്ചേർത്തു.
പ്രധാന ബോർഡിൽ ലിസ്റ്റ് ചെയ്തിട്ടുള്ള കമ്പനികൾക്ക് ബാധകമായ സെബിയുടെ (LODR) നിയമങ്ങൾ പാലിക്കുകയാണെങ്കിൽ, പ്രധാന ബോർഡിലേക്ക് മാറാതെ തന്നെ SME കമ്പനികൾക്ക് കൂടുതൽ ഫണ്ട് സ്വരീകരിക്കാൻ അനുമതി നൽകും.
"റൈറ്റ്സ് ഇഷ്യൂ, പ്രിഫറൻഷ്യൽ ഇഷ്യൂ, ബോണസ് ഇഷ്യൂ എന്നിവ വഴിയുള്ള മൂലധന സമാഹരണം ഉൾപ്പെടെയുള്ള തുടർനടപടികൾക്ക് ശേഷം ഓഹരി മൂലധനം 25 കോടി രൂപയിൽ കൂടുതലാകാൻ സാധ്യതയുണ്ടെങ്കിൽ, പ്രധാന ബോർഡിൽ ലിസ്റ്റ് ചെയ്തിട്ടുള്ള കമ്പനികൾക്ക് ബാധകമായ LODR റെഗുലേഷൻസ്, 2015-ലെ വ്യവസ്ഥകൾ പാലിക്കാൻ തയ്യാറാണെങ്കിൽ SME എക്സ്ചേഞ്ചിൽ നിന്ന് പ്രധാന ബോർഡിലേക്ക് മാറാതെ തന്നെ കൂടുതൽ മൂലധനം സമാഹരിക്കാവുന്നതാണ്," റെഗുലേറ്റർ പറഞ്ഞു.
SME-കളിൽ ലിസ്റ്റ് ചെയ്തിട്ടുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾ പ്രധാന ബോർഡിൽ ലിസ്റ്റ് ചെയ്തിട്ടുള്ള കമ്പനികൾക്ക് ബാധകമായ ബന്ധപ്പെട്ട പാർട്ടി ഇടപാട് (Related Party Transaction - RPT) മാനദണ്ഡങ്ങൾ പാലിക്കണം.
ഇവ നടപ്പിലാക്കുന്നതിനായി, സെബി ഐസിഡിആർ (ഇഷ്യൂ ഓഫ് ക്യാപിറ്റൽ ആൻഡ് ഡിസ്‌ക്ലോഷർ റിക്വയർമെൻ്റ്) നിയമങ്ങൾ പുറത്തിറക്കി.
കഴിഞ്ഞ രണ്ട് വർഷത്തിനിടെ ഇന്ത്യയിലെ ഓഹരി വിപണികളുടെ മികച്ച പ്രകടനം കാരണം SMEകളുടെ പബ്ലിക് ഇഷ്യൂകളുടെ എണ്ണം ഗണ്യമായി വർദ്ധിച്ചു. പ്രൈംഡാറ്റാബേസ്.കോം നൽകുന്ന വിവരങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, 2024-ൽ ഏകദേശം 240 ചെറുകിട, ഇടത്തരം സംരംഭങ്ങൾ 8,700 കോടി രൂപ സമാഹരിച്ചു. ഇത് 2023-ൽ സമാഹരിച്ച 4,686 കോടി രൂപയുടെ ഇരട്ടിയോളമാണ്.
